Φτιαγμένο από Κρανιδιώτη, ένα εκκλησάκι σε… ταράτσα της Αθήνας!

Ίσως το πιο ρομαντικό εκκλησάκι, ή, μάλ­λον, παρεκκλήσι, που γνώρισε η Αθήνα να ήταν αυτό που βρισκόταν στην ταρά­τσα μιας πολυκατοικίας επί της οδού Βα­σιλείου Βουλγαροκτόνου 30!

Πέντε επί τρία μέτρα ήταν όλη κι όλη η επιφάνειά του, αλλά είχε όλα τα χαρακτηριστικά ενός μεγαλοπρεπούς ναού σε μικρογρα­φία. Ωστόσο, όποιος έφτανε μέχρι εκεί για να εκκλησιαστεί και να παρακολου­θήσει την ιερουργία είχε την εντύπωση ότι βρισκόταν πιο κοντά στον Θεάνθρω­πο. Ανεβασμένο εκεί ψηλά, στη σκιά του Λυκαβηττού, αποτελούσε τον χώρο πα­ρηγοριάς και λατρείας για δεκάδες νέ­ους, και όχι μόνον, οι οποίοι παρακολου­θούσαν συχνά τη λειτουργία. Αλλά πώς βρέθηκε στην ταράτσα της πολυκατοι­κίας και τι ήταν ο ναΐσκος αυτός του Αγί­ου Παντελεήμονος;

Επρόκειτο για μία από τις επιλογές του σπουδαίου, φωτισμένου και μαχητι­κού μητροπολίτη Χίου Παντελεήμονος Φωστίνη (1888-1962), ιδρυτού του Τάγ­ματος του Αγίου Παντελεήμονος. Είχε φροντίσει να ανεγείρει την πολυκατοικία στην περιοχή αυτή, με χρήματα του ευ­εργέτη Ιωάννη Μυλωνόπουλου και σκο­πό τη στέγαση των άπορων φοιτητών που επιθυμούσαν να παρακολουθήσουν θεολογικές επιστήμες και να χειροτονη­θούν κληρικοί. Ο σκοπός εκπληρωνόταν και το Δεσποτικό, το οποίο χρησίμευε και ως κατοικία του μητροπολίτου όταν βρισκόταν στην Αθήνα, ήταν γεμάτο από φοιτητές της θεολογίας και κληρικούς που συμπλήρωναν τις σπουδές τους. Το παρεκκλήσι κρίθηκε απαραίτητο και ήταν έντονος ο προβληματισμός του ιε­ράρχη. Πώς θα μπορούσε να χτίσει ένα εκ­κλησάκι στον στενό χώρο της πολυκα­τοικίας;

Εν τέλει βρέθηκε η λύση της τα­ράτσας και ανοικοδομήθηκε με ιδιαίτε­ρη φροντίδα. Όσοι το επισκέπτονταν εντυπωσιάζονταν από την ολοκληρω­μένη και επιβλητική εμφάνισή του. Αρι­στερά των εισερχομένων υπήρχε το μι­κρό παγκάρι, ένα επίσης μικρό μανουά­λι για τα κεριά των πιστών, δύο τρία στα­σίδια, ένα περίτεχνο τέμπλο ανάλογου μεγέθους, σεπτές εικόνες και ύστερα το Ιερό με την Αγία Τράπεζα και τον Εσταυρωμένο. Ήταν μία βασιλική, με τα παράθυρά της προς την οδό Ιπποκράτους και την είσοδό της επί της ταρά­τσας της πολυκατοικίας προς την οδό Βουλγαροκτόνου.

Το εκκλησάκι, πεντα­κάθαρο και περιποιημένο, μακριά από τον θόρυβο, περίμενε τους πιστούς να το επισκεφτούν. Ιδιαίτερη φροντίδα επιφύλασσαν στο εκκλησάκι ο θυρωρός, ο κυρ Σωτή­ρης Μακρής, και η σύζυγός του Σοφία. Λειτουργούσαν σαν τους παλαιούς εκκλησάρηδες, εκτελώντας χρέη νεωκόρων. Φρόντιζαν για την καλή συντήρη­ση του μικρού ναού, άναβαν καθημερι­νά τα καντήλια και εκτελούσαν χρέη κωδωνοκρούστη! Οπως ήταν φυσικό, δεν υπήρχε καμπάνα ή σήμαντρο. Οπότε, ειδοποιούνταν από το Δεσποτικό ότι επρόκειτο να γίνει λειτουργία και έσπευ­δαν να χτυπήσουν τα κουδούνια των δι­αμερισμάτων της πολυκατοικίας και των γειτονικών σπιτιών, ενημερώνοντας και τους γείτονες για το γεγονός. Και ήταν πράγματι γεγονός για τη γειτονιά ότι μπορούσαν οι κάτοικοι της Νεάπολης να παρακολουθήσουν την ιερουργία στον μικρό Άγιο Παντελεήμονα.

Γνώρισε και δόξες όμως το εκκλη­σάκι, στο οποίο λειτουργούσαν συνή­θως αρχιμανδρίτες του τάγματος και σε αρκετές περιπτώσεις μητροπολίτες. Ως ψάλτες χρησίμευαν οι καλλίφωνοι μα­θητές του Οικοτροφείου του Δεσποτικού. Εξάλλου, εκεί χειροτονούνταν διά­κονοι, ιερείς και αρχιμανδρίτες, ενώ συ­χνά τελούνταν και γάμοι! Ανήμερα του αγίου Παντελεήμονος γιόρταζε πανη­γυρικά. Πλήθη κόσμου, νέοι, γέροι, γυ­ναίκες, άνδρες και παιδιά, ανεβοκατέ­βαζαν στην ταράτσα της πολυκατοικί­ας για να ανάψουν το κεράκι τους στην εικόνα του αγίου, με την κυρα-Σοφία να σπεύδει σβήνοντας τα κεριά από τον φόβο πυρκαγιάς λόγω του μεγάλου συνωστισμού.

Τις πληροφορίες αυτές διέ­σωσε και μας παρέδωσε το 1956 ο Χρήστος Χασάπης.

Δυστυχώς ο μι­κρός Άγιος Παντελεήμων της οδού Βουλγαροκτόνου 30 δεν διασώθηκε.

Στο κτίριο στεγάζεται σήμερα το Πανε­πιστήμιο Αιγαίου.

Ελευθέριος Σκιαδάς

Εφημερίδα Κυριακάτικη Δημοκρατία

Ο Παντελεήμων Φωστίνης

Καταγόταν από το Κρανίδι της Ερμιονίδας.

Το 1922 εκλέχθηκε Μητροπολίτης Καρυστίας και Σκύρου.

Το 1927 ίδρυσε στην Κύμη Ευβοίας ανεπίσημα το Ιερό Τάγμα Αγίου Παντελεήμονος.

Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους (ο νεαρός Παντελεήμων, ήδη Διάκονος, κατατάσσεται εθελοντικά ως ιεροκήρυκας του 8ου Συντάγματος Ναυπλίου), στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940, συμμετείχε στην Εθνική αντίσταση και πολέμησε στη Μέση Ανατολή.

Ο Μητροπολίτης Παντελεήμων Φωστίνης σε μια από τις πορείες του στο Βορειοηπειρωτικό Μέτωπο

Το Νοέμβριο του 1944 επέστρεψε στην Ελλάδα και τοποθετήθηκε στη θέση του Μητροπολίτη των Ενόπλων Δυνάμεων. Το 1946 εκλέχθηκε Μητροπολίτης Χίου, την οποία διακόνησε μέχρι και το θάνατό του, το 1962.